Bizə yazın

Baku

-°C

USD

-

Diqqətin səssiz düşməni: Yaxınlıqdakı telefonlar...

Maraqlı 17 Mart 2025, 16:38

1202

Telefonu sadəcə stolun üstündə saxlamağın zehni performansı orta hesabla 20 faiz aşağı saldığını bilirdinizmi? Beynəlxalq araşdırmalar göstərir ki, bu kiçik, lakin güclü cihazlar biz fərq etmədən diqqətimizi özünə çəkir.

Citypost.az xəbər verir ki, hər gün ixtiyarımızda olan smartfonlar çox vaxt ehtiyacımız olan dərman kimi görünür.

Cari xəbərləri oxumaq, sosial şəbəkələri yoxlamaq və ya mesajlara cavab vermək indi gündəlik işin bir hissəsidir. Bununla belə, araşdırmalar göstərir ki, hətta telefonu masanın üstündə buraxmaq belə zehni səmərəliliyimizi azaldır. Üstəlik, tamamilə səssiz olsa belə, "görəsən bildiriş aldıqmı" düşüncəsi beynimizdə diqqəti yayındıran bir xəbərdarlıq yaradır.

Zehni sızma nədir?

Elm adamları telefonun əlimizdə və ya yaxınımızda olmasının səbəb olduğu diqqət itkisini “zehni sızma” olaraq təyin edirlər. Çünki şüurlu şəkildə telefona baxmasaq belə, beyin “hər an xəbərdarlıq ala bilərəm” narahatlığı səbəbindən tam fokus vəziyyətinə girməkdə çətinlik çəkir. Bu sızma kranı tam bağlaya bilməmək kimidir, damla-damla axan su kiçik bir detal kimi görünsə də, uzun müddətdə ciddi itki yaradır.

Araşdırmalar göstərib ki, telefonu yaxınlıqda saxlamaq bilişsel performansın orta hesabla 20 faizə qədər azalmasına səbəb olur. Xüsusilə imtahan zamanı tələbələrin telefonlarını stolun üstünə qoyarkən, telefonunu başqa otaqda qoyanlardan daha az bal topladığı müşahidə edilir. Avropada aparılan bir araşdırma, ofis mühitində işçilərin telefonlarını gözdən uzaq tutduqları zaman diqqət müddətini əhəmiyyətli dərəcədə artırdığını bildirir. Bu məlumatlar göstərir ki, texnologiyadan istifadə bizim ekran vaxtı ilə məhdudlaşmır.

Niyə onu özümüzə yaxın saxlayırıq?
Telefonun bildiriş səsi və ya titrəyiş siqnalı diqqəti ən çox yayındıran amillərdəndir. Ancaq səssiz rejimdə belə, beyin təəccüblənir: "Mən indicə bildiriş aldım?" Narahatlıqla, o, potensial xəbərdarlığa qarşı daim ayıq qalır. Mütəxəssislər vurğulayırlar ki, bu bölünmüş diqqət təkcə anlıq deyil, həm də gün ərzində uzanan səmərəsizlik dövrünə səbəb ola bilər.
Yenə də bir çox insan telefonu tamamilə gözdən uzaqlaşdırmaqda tərəddüd edir. Mühüm zəngi, mesajı və ya e-poçtu qaçırmamaq üçün “istənilən vaxt əlçatan olmaq” böyük rahatlıq kimi görünə bilər. Xüsusilə iş mühitində bu gözlənti telefonu yaxınlıqda saxlamaq vərdişini daha da gücləndirir.
Telefonunuzu gözdən uzaq tutmaq üçün məsləhətlər
Araşdırmalar, telefonun səssiz olsa belə, yaxınlıqda olmasının beynimizin işləmə potensialını necə kölgədə qoyduğunu təsdiqləyir. Kiçik, əhəmiyyətsiz görünən bir məsafə zehni olaraq böyük fərq yarada bilər. O qədər ki, real konsentrasiya üçün telefona sərf olunan hər santimetr dəyərli bir qazanc kimi görünür. Bəs, bunun üçün hansı addımlar atıla bilər?
Çəkməcə üsulu: Masa üzərində qapalı qutu və ya çekmecedən istifadə telefonu gözdən uzaqlaşdırmağa kömək edir. Beləliklə, beyin vaxtaşırı ekranı yoxlamaq istəyindən uzaqlaşa bilir.
Vaxtın bloklanması: Müəyyən vaxt dövrlərinin “telefonsuz intervallar” kimi təyin edilməsi bildirişlərin gözləmə dövrünü pozur.
Bildirişlərin idarə edilməsi: Təcili olmayan tətbiqlərdən bildirişlərin söndürülməsi beyində daim ayıq qalma yükünü yüngülləşdirir.
Fiziki məsafə: Mühüm görüş zamanı dərin fokuslanma və ya telefonu tamamilə fərqli otaqda saxlamaq zehni konsentrasiyanı artırır.
Yeganə

Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin

Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin

Problemlərinizi bizə bildirin

077 323 55 66

Alimlərdən inqilabi kəşf

ABŞ Enerji Departamentinin Lourens Berkli Milli Laboratoriyasının tədqiqatçıları dünyanın digər alimlərinin köməyi ilə karbon qazını yalnız günəşdən istifadə edərək istifadə edilə bilən maye yanacağa çevirmək üçün təbii fotosintezi təqlid edən cihaz kəşf ediblər.CityPost.az xəbər verir ki, təbiət Katalizində təsvir edilən inqilabi texnologiya bərpa olunan enerji texnologiyasında inqilab edəcək.Yaşıl yarpaqların günəş işığından istifadə edərək enerji istehsal etməsindən nümunə götürən Peidong Yangın rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu fotosintezin əsas xüsusiyyətlərini təqlid edən bir cihaz hazırlayıb.Berkeley Laboratoriyasının Material Elmləri Bölməsində baş professor Yang deyir: "Təbiət bizim ilhamımız idi. Əvvəlcə fərdi komponentləri işləməli idik, lakin hər şeyi bir yerə toplayıb uğur qazandığımızı anlayanda bu, çox həyəcanlı...

01 May 2025, 16:37

ESA kosmosda çətir qurur: Nə edəcək?

Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə inqilab edəcək yeni, təməlqoyma peykini uğurla orbitə buraxıb. “Biokütlə” adlanan peyk dünyadakı meşələrin üç ölçülü xəritəsini çəkəcək və kosmosdan indiyə qədər edilən ən dəqiq karbon ölçmələrini həyata keçirəcək.CityPost.az xəbər verir ki, ESA-nın "Biokütlə" peyki Fransa Qvianasındakı Kurou bazasından Vega-C raketi ilə kosmosa buraxılıb. Peykin ən diqqətçəkən xüsusiyyəti açıldığında nəhəng çətir şəklini alan radar antenasıdır. ABŞ-ın müdafiə firması L3 Harris tərəfindən layihələndirilən antenanın kosmosda tam açılması 9 gün çəkəcək.Biokütlə uzun dalğa uzunluğuna malik P diapazonlu sintetik diyaframlı radar (SAR) sistemi ilə təchiz edilmişdir. Airbus tərəfindən hazırlanmış bu radar texnologiyası meşə örtüyünün dərinliyinə nüfuz edə...

01 May 2025, 15:30

Alimlər 100 milyon il sabit qalan atom saatı hazırlayırlar  

Amerikalı alimlər zamanın ölçülməsində dəqiqliyin zirvəsini təmsil edən yeni atom saatını təqdim ediblər. Milli Standartlar və Texnologiya İnstitutu (NIST) tərəfindən hazırlanmış NIST-F4 adlı saat 100 milyon il ərzində yalnız bir saniyəlik səhv göstərir.CityPost.az xəbər verir ki, Kolorado ştatında bir laboratoriyada hazırlanmış NIST-F4, ikincisini təyin edən fundamental istinadlardan biri olmağa namizəddir.Bu aydan etibarən institut saatı ilkin tezlik standartı kimi qeydiyyatdan keçmək üçün Beynəlxalq Çəkilər və Ölçülər Bürosuna (BIPM) təqdim edib.Atom vibrasiyası ilə işləyən saatAdi mexaniki və ya rəqəmsal saatlardan fərqli olaraq, NIST-F4 sezium atomlarının təbii vibrasiyası əsasında vaxtı ölçür.Bu atomlar lazer vasitəsilə mütləq sıfıra yaxın temperaturlara qədər soyudulur və sonra fontan kimi...

01 May 2025, 15:16

"ChatGPT"yə "təşəkkür edirəm" demək baha başa gələ bilər

"OpenAI", "ChatGPT"də nəzakətli mesajlar yazan istifadəçilərin on milyonlarla dollar dəyərində elektrik istehlakına səbəb olduğunu aşkar edib.CityPost.az xəbər verir ki, "OpenAI"nin baş direktoru Sam Altman izah edib ki, "ChatGPT"də istifadəçilərin istifadə etdiyi “zəhmət olmasa” və “təşəkkür edirəm” kimi nəzakətli ifadələr şirkətin əməliyyat xərclərinə milyonlarla dollar əlavə edir."X" platformasında bir istifadəçi, nəzakətli ifadələr səbəbiylə "OpenAI"nin nə qədər elektrik xərclədiyi ilə maraqlandı və soruşub. İlk baxışdan əhəmiyyətsiz görünsə də, bu cür nəzakət nümunələri "ChatGPT"nin daha uzun və daha mənalı cavablar verməsini tələb edir. Nəticədə emal gücünü artırır, enerji istehlakını və buna görə də xərcləri artırır.Mütəxəssislər nə deyir?Süni intellektə qarşı nəzakətli dildən istifadə bəziləri üçün lazımsız...

22 Aprel 2025, 18:18

Ən acı maddə tapıldı

Almaniyada aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, acı rəf göbələkindən çıxarılan kimyəvi maddə indiyə qədər kəşf edilən ən acı maddədir.CityPost.az xəbər verir ki, Almaniyanın "Leybniz" Qida Sistemləri Biologiyası İnstitutunda çalışan alimlər acı dadın sirlərinə işıq sala biləcək mühüm kəşf ediblər.Tədqiqatçılar Amaropostia stiptica rəf göbələkindən üç kimyəvi birləşmə çıxarıblar. Bu maddələrin insan dilindəki acı dad reseptorlarına təsiri öyrənilib.Bu üç birləşmədən biri, oliqoporin D, çox az miqdarda olsa belə, acı bir dad verə bilər. O qədər ki, 106 küvet suya cəmi 1 qram qarışdırılsa belə, yenə də acı dad verir.Zəhərli deyil, çox acıdırAraşdırmalara görə, bu birləşmələr zəhərli deyil; lakin onların dadı son dərəcə...

22 Aprel 2025, 18:00

Qarğalar həndəsi fiqurları ayırd edə bilirlər - ARAŞDIRMA

Yeni araşdırma qarğaların da insanlar kimi yüksək inkişaf etmiş həndəsi intuisiyaya malik olduğunu ortaya çıxarıb.CityPost.az xəbər verir ki, Almaniyanın "Tübingen" Universitetində aparılan araşdırmaya görə, qarğalar ekranda göstərilən həndəsi fiqurlar arasında kənar nöqtələri aşkar edə bilir və nizamlı, simmetrik formalara açıq meyl göstərə bilirlər.Bu qabiliyyət əvvəllər insanlara xas olduğu düşünülən qavrayış forması kimi tanınırdı. Bununla belə, tədqiqatçılar həndəsi naxışları tanımaq qabiliyyətinin təkamüllə köklü bir xüsusiyyət ola biləcəyinə diqqət çəkirlər.Tədqiqatda 10 və 11 yaşlı iki erkək leş qarğasından ("Corvus corone") istifadə edilib. Qarğalara kompüter ekranında altı formadan birinin digərlərindən fərqlənmələrini tələb edən tapşırıqlar verilib. Qarğalar anomal formada dimdikləyərək cavab veriblər."Bu mərhələyə qədər qarğalara...

22 Aprel 2025, 17:30