Bizə yazın

Baku

-°C

USD

-

Alimlər 100 milyon il sabit qalan atom saatı hazırlayırlar  

Maraqlı 01 May 2025, 15:16

1192

Amerikalı alimlər zamanın ölçülməsində dəqiqliyin zirvəsini təmsil edən yeni atom saatını təqdim ediblər. Milli Standartlar və Texnologiya İnstitutu (NIST) tərəfindən hazırlanmış NIST-F4 adlı saat 100 milyon il ərzində yalnız bir saniyəlik səhv göstərir.

CityPost.az xəbər verir ki, Kolorado ştatında bir laboratoriyada hazırlanmış NIST-F4, ikincisini təyin edən fundamental istinadlardan biri olmağa namizəddir.

Bu aydan etibarən institut saatı ilkin tezlik standartı kimi qeydiyyatdan keçmək üçün Beynəlxalq Çəkilər və Ölçülər Bürosuna (BIPM) təqdim edib.

Atom vibrasiyası ilə işləyən saat

Adi mexaniki və ya rəqəmsal saatlardan fərqli olaraq, NIST-F4 sezium atomlarının təbii vibrasiyası əsasında vaxtı ölçür.

Bu atomlar lazer vasitəsilə mütləq sıfıra yaxın temperaturlara qədər soyudulur və sonra fontan kimi hərəkətlə yuxarıya doğru atılır.

Atomlar düşdükcə mikrodalğalı radiasiyadan keçir və onların enerji səviyyələri müəyyən tezlikdə dəyişir. Bu enerji keçidləri saatın “gənələrini” yaradır.

Bu gənələr saniyədə 9,192,631,770 dəfə baş verir.

İnternet, GPS və maliyyə sistemi bu saatlardan asılıdır

NIST Zaman və Tezlik Bölməsinin rəhbəri Liz Donlinin sözlərinə görə, belə atom saatları təkcə saatları deyil, həm də çoxmilyardlıq maliyyə əməliyyatlarından tutmuş GPS peyklərinə qədər bir çox kritik sistemləri tənzimləyir.

"Hər gün milyardlarla dəfə istifadə olunan vaxt siqnalları elektron əməliyyatların dəqiq vaxt nişanları üçün çox vacibdir" ,-deyə Donley bildirib.

NIST-F4 ABŞ-ın rəsmi vaxt standartı olan UTC(NIST)-ni idarə edən sistemlərdən biri kimi xidmət edəcək. O, həmçinin qlobal vaxt standartı olan Koordinasiya edilmiş Universal Saat (UTC) sisteminə töhfə verəcək.

İş illəri

Yeni nəsil saat 1990-cı illərdə hazırlanmış NIST-F1-in davamçısıdır. Lakin 2016-cı ildə bir hərəkətdən sonra köhnə saatın performansı pisləşəndə ​​elm adamları cihazın ürəyini təşkil edən mikrodalğalı boşluğunu sıfırdan bərpa etmək qərarına gəldilər.

Hazırlanmış sistem insan saçının beşdə biri qədər dəqiqliklə ölçmə apara bilir.

Fizik Vladislav Gerginov deyir: "Fəvvarə saatını qiymətləndirmək çox yavaş bir prosesdir, çünki demək olar ki, səhvə yer yoxdur".

Yeni saat hazırda NIST-F3 ilə sinxron işləyir. Bu yolla ən azı bir fəvvarə saatı həmişə aktiv saxlanılır.

NIST rəsmiləri vurğulayırlar ki, NIST-F4-ün uğuru ilə ABŞ tezlik standartlarında qlobal liderliyini möhkəmləndirib.

Yeganə

Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin

Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin

Problemlərinizi bizə bildirin

077 323 55 66

Alimlər dinozavrda xərçəng tapdılar: Bu kəşf insan həyatını xilas edə bilər

Dinozavr qalıqları və müasir xərçəng araşdırmaları ilk baxışdan iki çox fərqli sahə kimi görünə bilər, lakin yeni araşdırmalar göstərdi ki, milyonlarla ildir qorunan yumşaq toxumalar xərçəngin necə əmələ gəldiyi və müalicə oluna biləcəyi ilə bağlı qiymətli ipuçları verə bilər.

20 İyun 2025, 18:00

Sükut insanı sağaldır - TƏDQİQAT

Yeni bir araşdırma sükutun sadəcə səsin olmaması deyil, beyni dəyişdirə və ümumi sağlamlığı yaxşılaşdıra bilən aktiv bir qüvvə olduğunu müəyyən etdi. Cəmi üç günlük qəsdən sükutdan sonra insan beyni uzunmüddətli meditasiya və ya idrak təlimi ilə müqayisə edilə bilən fiziki və funksional dəyişikliklərə məruz qalır.

20 İyun 2025, 15:30

 İnsan əzaları yenidən böyüyə bilər? -ARAŞDIRMA

İnsan bədəninin itirilmiş əzalarını bərpa etmək qabiliyyəti artıq xəyal olmaya bilər. Alimlər meksikalı salamandr aksolotlunun ("Ambystoma mexicanum") bu qeyri-adi qabiliyyətinin sirrinə bir addım da yaxınlaşıblar ki, bu da öz üzvlərini və hətta orqanlarını yenidən böyüdə bilir.

19 İyun 2025, 18:18

Qrammatik səhvlər şizofreniyanın erkən mərhələsinin əlamətləri ola bilər 

Qrammatik cəhətdən düzgün cümlələrin qurulması və başa düşülməsində pozuntular şizofreniyanın inkişafını göstərə bilər. Sfaks Universitetinin (Tunis) alimləri belə qənaətə gəliblər.

18 İyun 2025, 18:43

Yüksək intellektə malik insanların beyninin özəlliyi məlum olub - Araşdırma

"Yohannes Qutenberq" Universitetinin alimləri müəyyən ediblər ki, daha yüksək idrak qabiliyyəti olan insanlarda beyin siqnalları qərar qəbul etmənin kritik anlarında xüsusilə aydın şəkildə sinxronlaşdırılır.

17 İyun 2025, 17:00

Sosial media uşaqlarda depressiyaya səbəb ola bilər - ARAŞDIRMA

ABŞ-da aparılan yeni bir araşdırma, sosial mediadan istifadənin uşaqlarda depressiya əlamətlərini artırdığını ortaya çıxarıb.CityPost.az xəbər verir ki, San Fransisko Kaliforniya Universitetinin (UCSF) apardığı və "JAMA Network Open" jurnalında dərc edilən araşdırmaya görə, sosial mediadan istifadə müddəti artdıqca uşaqlarda depressiya əlamətləri də artır.Bununla belə, tədqiqatçılar depressiyaya düşmüş uşaqların sosial mediada daha çox vaxt keçirdiyi tərs əlaqə tapmayıblar.Mühüm nəticələrÜç il ərzində aparılan araşdırmada uşaqların gündəlik sosial mediadan istifadə müddəti 7 dəqiqədən 73 dəqiqəyə yüksəlib. Eyni dövrdə depressiya əlamətləri 35 faiz artıb.Tədqiqatın aparıcı müəllifi Dr.Jason Nagata, "Sosial medianın depressiyaya səbəb olduğu və ya sadəcə mövcud depressiya əlamətlərini əks etdirdiyi uzun müddətdir müzakirə olunur. Bizim...

13 İyun 2025, 19:30