Bizə yazın

Baku

-°C

USD

-

Süni intellekt "chatbot"u Turinq testindən keçdi: Bəs indi nə olacaq?  

Maraqlı 16 Aprel 2025, 15:39

1031

ABŞ-da aparılan yeni bir araşdırma, süni intellektli chatbotun insana bənzər intellektə malik olduğunu göstərən kritik sınaqdan keçdiyini ortaya qoydu.

CityPost.az xəbər verir ki, San Dieqo Kaliforniya Universitetindən iki tədqiqatçı tərəfindən aparılan və hələ də ekspert rəyi üçün təqdim edilməmiş araşdırmada dörd böyük dil modeli (LLM) Turing testinə məruz qalıb.

Sınaq nəticəsində OpenAI tərəfindən hazırlanmış GPT-4.5 modeli iştirakçılar tərəfindən 70 faizdən yuxarı nisbətdə insanlardan fərqlənə bilməyib.

Turing testi nədir?

İngilis riyaziyyatçısı və kompüter alimi Alan Turinq tərəfindən 1950-ci ildə təklif edilən Turing testi, maşının insan kimi düşünüb-düşünmədiyini anlamaq məqsədi daşıyan təcrübə kimi tanınır.

Testdə insan sorğu-sual edən biri insan, digəri isə süni intellekt olan iki həmsöhbətlə yazılı şəkildə ünsiyyət qurur və hansının insan olduğunu ayırd etməyə çalışır.

Əgər sorğu aparan şəxs bu fərqi edə bilmirsə, testdən keçən sistem “insan kimi intellektə” malik sayılır.

Araşdırma nə tapdı?

Mart ayında nəşr olunan ilkin araşdırmada ELIZA, GPT-4o, LLaMa-3.1-405B və GPT-4.5 adlı dörd süni intellekt modeli sınaqdan keçirilib. 284 iştirakçıdan ibarət eksperimental qrupda hər bir fərd eyni vaxtda biri insan, digəri isə süni intellekt olan iki “şahid”lə beş dəqiqəlik yazışmalar aparırdı.

Nəticələrə görə, iştirakçılar GPT-4.5-i insanla səhv saldıqları zamanların 73 faizini səhv ediblər. LLaMa-3.1-405B üçün bu nisbət yüzdə 56 olaraq ölçülsə də, ELIZA və GPT-4o modelləri müvafiq olaraq yalnız yüzdə 23 və 21 faiz insanlarla səhv salınıb.

Turing testinin tənqidləri

Turing testi illərlə süni intellektin “intellektini” ölçmək üçün istifadə edilən simvolik vasitə olsa da, elmi ictimaiyyətdə onun etibarlılığı ilə bağlı tam konsensus yoxdur.

Testin dörd əsas tənqidi diqqəti cəlb edir:

Davranış və düşüncə arasındakı fərq: Bəzi ekspertlər testin yalnız xarici davranışı ölçdüyünü və faktiki düşünmə qabiliyyətini əks etdirmədiyini iddia edirlər.

Beyin maşındırmı?: Türinqin beynin mexaniki strukturlarla izah oluna biləcəyi yanaşması bəzi elm adamları tərəfindən qəbul edilmir.

Əməliyyat fərqi: Kompüterlər və insanlar fərqli şəkildə işlədikləri üçün bu proseslərin eyni nəticələrə çatsalar da müqayisə edilə bilməyəcəyi ifadə edilir.

Testin əhatə dairəsi: Tək bir davranışın qiymətləndirilməsinin ümumi zəkanın ölçülməsi üçün kifayət etməyəcəyi fikri önə çıxır.

O, doğrudanmı insan kimi düşünür?

Tədqiqatın müəllifləri GPT-4.5-in sınaqdan keçdiyini etiraf edir, lakin bunun sistemin insan intellektinə malik olması demək olmadığını vurğulayırlar. Buradakı süni intellektin yalnız “insan kimi görünməyə” müvəffəq olduğu bildirilir.

Tədqiqatın qısa müddəti və müəyyən "şəxsiyyətləri" götürən modellər kimi dəyişənlərin test nəticələrinə təsir edə biləcəyi də ifadə edilir.

Mütəxəssislərin fikrincə, GPT-4.5 hazırda insanlar qədər ağıllı deyil. Lakin onun bəzi situasiyalarda insanları inandıra biləcək təqlid qabiliyyətinin olması danılmaz faktdır.

Yeganə

Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin

Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin

Problemlərinizi bizə bildirin

077 323 55 66

Alimlərdən inqilabi kəşf

ABŞ Enerji Departamentinin Lourens Berkli Milli Laboratoriyasının tədqiqatçıları dünyanın digər alimlərinin köməyi ilə karbon qazını yalnız günəşdən istifadə edərək istifadə edilə bilən maye yanacağa çevirmək üçün təbii fotosintezi təqlid edən cihaz kəşf ediblər.CityPost.az xəbər verir ki, təbiət Katalizində təsvir edilən inqilabi texnologiya bərpa olunan enerji texnologiyasında inqilab edəcək.Yaşıl yarpaqların günəş işığından istifadə edərək enerji istehsal etməsindən nümunə götürən Peidong Yangın rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu fotosintezin əsas xüsusiyyətlərini təqlid edən bir cihaz hazırlayıb.Berkeley Laboratoriyasının Material Elmləri Bölməsində baş professor Yang deyir: "Təbiət bizim ilhamımız idi. Əvvəlcə fərdi komponentləri işləməli idik, lakin hər şeyi bir yerə toplayıb uğur qazandığımızı anlayanda bu, çox həyəcanlı...

01 May 2025, 16:37

ESA kosmosda çətir qurur: Nə edəcək?

Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə inqilab edəcək yeni, təməlqoyma peykini uğurla orbitə buraxıb. “Biokütlə” adlanan peyk dünyadakı meşələrin üç ölçülü xəritəsini çəkəcək və kosmosdan indiyə qədər edilən ən dəqiq karbon ölçmələrini həyata keçirəcək.CityPost.az xəbər verir ki, ESA-nın "Biokütlə" peyki Fransa Qvianasındakı Kurou bazasından Vega-C raketi ilə kosmosa buraxılıb. Peykin ən diqqətçəkən xüsusiyyəti açıldığında nəhəng çətir şəklini alan radar antenasıdır. ABŞ-ın müdafiə firması L3 Harris tərəfindən layihələndirilən antenanın kosmosda tam açılması 9 gün çəkəcək.Biokütlə uzun dalğa uzunluğuna malik P diapazonlu sintetik diyaframlı radar (SAR) sistemi ilə təchiz edilmişdir. Airbus tərəfindən hazırlanmış bu radar texnologiyası meşə örtüyünün dərinliyinə nüfuz edə...

01 May 2025, 15:30

Alimlər 100 milyon il sabit qalan atom saatı hazırlayırlar  

Amerikalı alimlər zamanın ölçülməsində dəqiqliyin zirvəsini təmsil edən yeni atom saatını təqdim ediblər. Milli Standartlar və Texnologiya İnstitutu (NIST) tərəfindən hazırlanmış NIST-F4 adlı saat 100 milyon il ərzində yalnız bir saniyəlik səhv göstərir.CityPost.az xəbər verir ki, Kolorado ştatında bir laboratoriyada hazırlanmış NIST-F4, ikincisini təyin edən fundamental istinadlardan biri olmağa namizəddir.Bu aydan etibarən institut saatı ilkin tezlik standartı kimi qeydiyyatdan keçmək üçün Beynəlxalq Çəkilər və Ölçülər Bürosuna (BIPM) təqdim edib.Atom vibrasiyası ilə işləyən saatAdi mexaniki və ya rəqəmsal saatlardan fərqli olaraq, NIST-F4 sezium atomlarının təbii vibrasiyası əsasında vaxtı ölçür.Bu atomlar lazer vasitəsilə mütləq sıfıra yaxın temperaturlara qədər soyudulur və sonra fontan kimi...

01 May 2025, 15:16

"ChatGPT"yə "təşəkkür edirəm" demək baha başa gələ bilər

"OpenAI", "ChatGPT"də nəzakətli mesajlar yazan istifadəçilərin on milyonlarla dollar dəyərində elektrik istehlakına səbəb olduğunu aşkar edib.CityPost.az xəbər verir ki, "OpenAI"nin baş direktoru Sam Altman izah edib ki, "ChatGPT"də istifadəçilərin istifadə etdiyi “zəhmət olmasa” və “təşəkkür edirəm” kimi nəzakətli ifadələr şirkətin əməliyyat xərclərinə milyonlarla dollar əlavə edir."X" platformasında bir istifadəçi, nəzakətli ifadələr səbəbiylə "OpenAI"nin nə qədər elektrik xərclədiyi ilə maraqlandı və soruşub. İlk baxışdan əhəmiyyətsiz görünsə də, bu cür nəzakət nümunələri "ChatGPT"nin daha uzun və daha mənalı cavablar verməsini tələb edir. Nəticədə emal gücünü artırır, enerji istehlakını və buna görə də xərcləri artırır.Mütəxəssislər nə deyir?Süni intellektə qarşı nəzakətli dildən istifadə bəziləri üçün lazımsız...

22 Aprel 2025, 18:18

Ən acı maddə tapıldı

Almaniyada aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, acı rəf göbələkindən çıxarılan kimyəvi maddə indiyə qədər kəşf edilən ən acı maddədir.CityPost.az xəbər verir ki, Almaniyanın "Leybniz" Qida Sistemləri Biologiyası İnstitutunda çalışan alimlər acı dadın sirlərinə işıq sala biləcək mühüm kəşf ediblər.Tədqiqatçılar Amaropostia stiptica rəf göbələkindən üç kimyəvi birləşmə çıxarıblar. Bu maddələrin insan dilindəki acı dad reseptorlarına təsiri öyrənilib.Bu üç birləşmədən biri, oliqoporin D, çox az miqdarda olsa belə, acı bir dad verə bilər. O qədər ki, 106 küvet suya cəmi 1 qram qarışdırılsa belə, yenə də acı dad verir.Zəhərli deyil, çox acıdırAraşdırmalara görə, bu birləşmələr zəhərli deyil; lakin onların dadı son dərəcə...

22 Aprel 2025, 18:00

Qarğalar həndəsi fiqurları ayırd edə bilirlər - ARAŞDIRMA

Yeni araşdırma qarğaların da insanlar kimi yüksək inkişaf etmiş həndəsi intuisiyaya malik olduğunu ortaya çıxarıb.CityPost.az xəbər verir ki, Almaniyanın "Tübingen" Universitetində aparılan araşdırmaya görə, qarğalar ekranda göstərilən həndəsi fiqurlar arasında kənar nöqtələri aşkar edə bilir və nizamlı, simmetrik formalara açıq meyl göstərə bilirlər.Bu qabiliyyət əvvəllər insanlara xas olduğu düşünülən qavrayış forması kimi tanınırdı. Bununla belə, tədqiqatçılar həndəsi naxışları tanımaq qabiliyyətinin təkamüllə köklü bir xüsusiyyət ola biləcəyinə diqqət çəkirlər.Tədqiqatda 10 və 11 yaşlı iki erkək leş qarğasından ("Corvus corone") istifadə edilib. Qarğalara kompüter ekranında altı formadan birinin digərlərindən fərqlənmələrini tələb edən tapşırıqlar verilib. Qarğalar anomal formada dimdikləyərək cavab veriblər."Bu mərhələyə qədər qarğalara...

22 Aprel 2025, 17:30