İqlim dəyişikliyi şokolada da təsir edir
Maraqlı 14 Fevral 2025, 15:49
1317
Ötən il Qərbi Afrikada həftələrlə davam edən həddindən artıq istilər qlobal şokolad istehsalının əsasını təşkil edən kakao yığımına mənfi təsir göstərib.
Citypost.az xəbər verir ki, tədqiqatçılar bu vəziyyətin istehsalın azalmasına və kakaonun qiymətinin rekord həddə qalxmasına səbəb olduğunu bildirirlər.
Dünya kakao istehsalının təxminən 70 faizini təşkil edən Qərbi Afrikadakı fermerlər son illərdə həddindən artıq temperatur, xəstəliklər və qeyri-sabit yağışlarla mübarizə aparırlar. Bu neqativlər kakao istehsalının azalmasına səbəb olub, qiymətlərin sürətlə artmasına səbəb olub. Müstəqil araşdırma qrupunun Climate Central hesabatına görə, neft, kömür və metan qazından istifadə nəticəsində temperaturun yüksəlməsi xüsusilə Fil Dişi Sahili, Qana, Kamerun və Nigeriyada daha çox müşahidə olunur. Fil Dişi Sahili və Qananın ən böyük istehsalçılar olduğu vurğulansa da, tədqiqatçılar temperatur məlumatları və iqlim modellərini araşdıraraq qlobal istiləşmənin təsirlərini qiymətləndirdilər.
Kakao istehsalı üçün kritik həddi keçib
Həmçinin oxuyun
Tədqiqat çərçivəsində kakao istehsalı üçün ideal temperatur səviyyəsinin 32 dərəcə olduğu bildirilmiş və son on ildə bu səviyyədən yuxarı olan isti günlərin sayının üç həftə artdığı müəyyən edilmişdir. 2023-cü ildə qlobal temperaturun orta göstəriciləri rekord səviyyəyə çatdıqda, tədqiq edilən bölgələrin üçdə ikisində temperatur ən azı 42 gün ərzində 32 dərəcəni keçib. Alimlər qeyd edirlər ki, həddindən artıq temperatur kakaonun məhsuldarlığını və keyfiyyətini azaldır. Bundan əlavə, ət böcəyi ilə yoluxma, nizamsız yağışlar, qaçaqmalçılıq və qeyri-qanuni mədənçilik kimi digər amillərin də kakao istehsalına mənfi təsir göstərdiyi bildirilir.
Quraqlıq istehsalçılara təzyiq göstərir
İngilis yardım təşkilatı Christian Aid tərəfindən nəşr olunan başqa bir araşdırma, Qərbi Afrikadakı kakao fermerlərinin iqlim dəyişikliyinin yaratdığı hava şəraitinə qarşı həssas olduğunu ortaya qoyur. Hesabatda 2023-cü ildə həddindən artıq yağış nəticəsində zərər görən kakao istehsalının 2024-cü ildə quraqlıqdan mənfi təsirlənəcəyi bildirilir. Christian Aid-dən Osai Ojigho, kakao istehsalının dünyanın bəzi ən yoxsul bölgələrində dolanışıq mənbəyi olduğunu vurğulayaraq, "İnsanların yaratdığı iqlim dəyişikliyi bu dolanışıq vasitələrini ciddi təhlükə altında qoyur" dedi.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
Alimlərdən inqilabi kəşf
ABŞ Enerji Departamentinin Lourens Berkli Milli Laboratoriyasının tədqiqatçıları dünyanın digər alimlərinin köməyi ilə karbon qazını yalnız günəşdən istifadə edərək istifadə edilə bilən maye yanacağa çevirmək üçün təbii fotosintezi təqlid edən cihaz kəşf ediblər.CityPost.az xəbər verir ki, təbiət Katalizində təsvir edilən inqilabi texnologiya bərpa olunan enerji texnologiyasında inqilab edəcək.Yaşıl yarpaqların günəş işığından istifadə edərək enerji istehsal etməsindən nümunə götürən Peidong Yangın rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu fotosintezin əsas xüsusiyyətlərini təqlid edən bir cihaz hazırlayıb.Berkeley Laboratoriyasının Material Elmləri Bölməsində baş professor Yang deyir: "Təbiət bizim ilhamımız idi. Əvvəlcə fərdi komponentləri işləməli idik, lakin hər şeyi bir yerə toplayıb uğur qazandığımızı anlayanda bu, çox həyəcanlı...
01 May 2025, 16:37
ESA kosmosda çətir qurur: Nə edəcək?
Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə inqilab edəcək yeni, təməlqoyma peykini uğurla orbitə buraxıb. “Biokütlə” adlanan peyk dünyadakı meşələrin üç ölçülü xəritəsini çəkəcək və kosmosdan indiyə qədər edilən ən dəqiq karbon ölçmələrini həyata keçirəcək.CityPost.az xəbər verir ki, ESA-nın "Biokütlə" peyki Fransa Qvianasındakı Kurou bazasından Vega-C raketi ilə kosmosa buraxılıb. Peykin ən diqqətçəkən xüsusiyyəti açıldığında nəhəng çətir şəklini alan radar antenasıdır. ABŞ-ın müdafiə firması L3 Harris tərəfindən layihələndirilən antenanın kosmosda tam açılması 9 gün çəkəcək.Biokütlə uzun dalğa uzunluğuna malik P diapazonlu sintetik diyaframlı radar (SAR) sistemi ilə təchiz edilmişdir. Airbus tərəfindən hazırlanmış bu radar texnologiyası meşə örtüyünün dərinliyinə nüfuz edə...
01 May 2025, 15:30
Alimlər 100 milyon il sabit qalan atom saatı hazırlayırlar
Amerikalı alimlər zamanın ölçülməsində dəqiqliyin zirvəsini təmsil edən yeni atom saatını təqdim ediblər. Milli Standartlar və Texnologiya İnstitutu (NIST) tərəfindən hazırlanmış NIST-F4 adlı saat 100 milyon il ərzində yalnız bir saniyəlik səhv göstərir.CityPost.az xəbər verir ki, Kolorado ştatında bir laboratoriyada hazırlanmış NIST-F4, ikincisini təyin edən fundamental istinadlardan biri olmağa namizəddir.Bu aydan etibarən institut saatı ilkin tezlik standartı kimi qeydiyyatdan keçmək üçün Beynəlxalq Çəkilər və Ölçülər Bürosuna (BIPM) təqdim edib.Atom vibrasiyası ilə işləyən saatAdi mexaniki və ya rəqəmsal saatlardan fərqli olaraq, NIST-F4 sezium atomlarının təbii vibrasiyası əsasında vaxtı ölçür.Bu atomlar lazer vasitəsilə mütləq sıfıra yaxın temperaturlara qədər soyudulur və sonra fontan kimi...
01 May 2025, 15:16
"ChatGPT"yə "təşəkkür edirəm" demək baha başa gələ bilər
"OpenAI", "ChatGPT"də nəzakətli mesajlar yazan istifadəçilərin on milyonlarla dollar dəyərində elektrik istehlakına səbəb olduğunu aşkar edib.CityPost.az xəbər verir ki, "OpenAI"nin baş direktoru Sam Altman izah edib ki, "ChatGPT"də istifadəçilərin istifadə etdiyi “zəhmət olmasa” və “təşəkkür edirəm” kimi nəzakətli ifadələr şirkətin əməliyyat xərclərinə milyonlarla dollar əlavə edir."X" platformasında bir istifadəçi, nəzakətli ifadələr səbəbiylə "OpenAI"nin nə qədər elektrik xərclədiyi ilə maraqlandı və soruşub. İlk baxışdan əhəmiyyətsiz görünsə də, bu cür nəzakət nümunələri "ChatGPT"nin daha uzun və daha mənalı cavablar verməsini tələb edir. Nəticədə emal gücünü artırır, enerji istehlakını və buna görə də xərcləri artırır.Mütəxəssislər nə deyir?Süni intellektə qarşı nəzakətli dildən istifadə bəziləri üçün lazımsız...
22 Aprel 2025, 18:18
Ən acı maddə tapıldı
Almaniyada aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, acı rəf göbələkindən çıxarılan kimyəvi maddə indiyə qədər kəşf edilən ən acı maddədir.CityPost.az xəbər verir ki, Almaniyanın "Leybniz" Qida Sistemləri Biologiyası İnstitutunda çalışan alimlər acı dadın sirlərinə işıq sala biləcək mühüm kəşf ediblər.Tədqiqatçılar Amaropostia stiptica rəf göbələkindən üç kimyəvi birləşmə çıxarıblar. Bu maddələrin insan dilindəki acı dad reseptorlarına təsiri öyrənilib.Bu üç birləşmədən biri, oliqoporin D, çox az miqdarda olsa belə, acı bir dad verə bilər. O qədər ki, 106 küvet suya cəmi 1 qram qarışdırılsa belə, yenə də acı dad verir.Zəhərli deyil, çox acıdırAraşdırmalara görə, bu birləşmələr zəhərli deyil; lakin onların dadı son dərəcə...
22 Aprel 2025, 18:00
Qarğalar həndəsi fiqurları ayırd edə bilirlər - ARAŞDIRMA
Yeni araşdırma qarğaların da insanlar kimi yüksək inkişaf etmiş həndəsi intuisiyaya malik olduğunu ortaya çıxarıb.CityPost.az xəbər verir ki, Almaniyanın "Tübingen" Universitetində aparılan araşdırmaya görə, qarğalar ekranda göstərilən həndəsi fiqurlar arasında kənar nöqtələri aşkar edə bilir və nizamlı, simmetrik formalara açıq meyl göstərə bilirlər.Bu qabiliyyət əvvəllər insanlara xas olduğu düşünülən qavrayış forması kimi tanınırdı. Bununla belə, tədqiqatçılar həndəsi naxışları tanımaq qabiliyyətinin təkamüllə köklü bir xüsusiyyət ola biləcəyinə diqqət çəkirlər.Tədqiqatda 10 və 11 yaşlı iki erkək leş qarğasından ("Corvus corone") istifadə edilib. Qarğalara kompüter ekranında altı formadan birinin digərlərindən fərqlənmələrini tələb edən tapşırıqlar verilib. Qarğalar anomal formada dimdikləyərək cavab veriblər."Bu mərhələyə qədər qarğalara...
22 Aprel 2025, 17:30
