Dünyanın ən məşhur meyvəsi - İqlim böhranı təhlükəsi altındadır
Maraqlı 13 May 2025, 13:48
545
İqlim dəyişikliyi dünyada ən çox istehlak edilən meyvə olan bananın gələcəyini təhdid edir. "Christian Aid"in yeni hesabatına görə, Latın Amerikası və Karib dənizində banan yetişdirilən ərazilərin təxminən 60 faizi 2080-ci ilə qədər məhsul yetişdirmək üçün yararsız ola bilər.
Citypost.az xəbər verir ki, hesabatda yüksələn temperatur, ekstremal hava hadisələri və iqlimlə əlaqədar zərərvericilərin Qvatemala, Kosta Rika və Kolumbiya kimi əsas istehsalçı ölkələrdə banan istehsalına mənfi təsir göstərdiyi və bu vəziyyətin kənd yerlərində də dolanışıq vasitələrini təhdid etdiyi bildirilib.
Dünyada ən çox istehlak edilən meyvə olan banan buğda, düyü və qarğıdalıdan sonra dördüncü ən vacib qida məhsulu hesab olunur.
Qlobal istehsalın təxminən 80 faizi yerli istehlak üçün olduğu halda, 400 milyondan çox insan gündəlik kalori ehtiyaclarının 15-27 faizini bananın qida dəyərindən qarşılayır.
İstehsalçı ölkələr iqlim böhranının bədəlini ödəyirlər
Dünya banan ixracının 80 faizi Latın Amerikası və Karib hövzəsindən gəlir. Bununla belə, bu bölgələr iqlim böhranına ən az töhfə verənlər arasında olsa da, eyni zamanda ən dağıdıcı təsirləri yaşayan bölgələrdir.
Qvatemalada banan istehsalçısı olan 53 yaşlı Aurelia Pop Xo vəziyyətini belə yekunlaşdırıb: "İqlim dəyişikliyi məhsullarımızı öldürür. Bu, gəlir itkisi deməkdir, çünki biz heç nə sata bilmirik. Mənim tarlamda baş verənlər ölümdür".
Cavendish növləri təhlükə altındadır
Bananlar, xüsusilə ixrac edilənlərin əksəriyyətini təşkil edən Cavendish çeşidi olduqca zərifdir, 15-35 dərəcə arasında temperatur və müntəzəm su tələb edir. Şiddətli tufanlar yarpaqların tökülməsinə səbəb olur, fotosintezi çətinləşdirir.
Bundan əlavə, aşağı genetik müxtəliflik bananları xəstəliklərə qarşı həssas edir. Xüsusilə, "qara yarpaq" göbələyi fotosintez qabiliyyətini 80 faizə qədər azalda bilər. Rütubətli mühitlərdə yayılan bu göbələk nizamsız yağış və sel hadisələri ilə daha da təsirli olur.
Torpaqla yayılan göbələk qlobal təhlükəyə çevrilir
Temperaturun yüksəlməsi və yağıntıların dəyişmə sxemi də banan plantasiyalarını dağıdan Fusarium Tropical Race 4 kimi torpaqdan keçən göbələk xəstəliklərinin yayılmasına yol açır.
Bu göbələk bütün dünyada Cavendish plantasiyalarında böyük itkilərə səbəb olur.
Zəngin ölkələrə zəng edin
"Christian Aid" iqlim böhranına ən çox töhfə verən zəngin ölkələri qalıq yanacaqlardan təcili olaraq imtina etməyə və iqlim dəyişikliyinə uyğunlaşmağa çalışan yoxsul ölkələrə maliyyə dəstəyi verməyə çağırır.
"Banan təkcə dünyanın ən sevimli meyvəsi deyil, həm də milyonlarla insan üçün əsas qidadır. İndi biz bu mühüm məhsulun iqlim dəyişikliyi təhlükəsi altında olduğunu qəbul etməliyik", - Christian Aid-in siyasət direktoru Osai Ojigho bildirib.
Yeganə
Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin
Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin
Fiziki ağrı və depressiya arasında gözlənilməz əlaqə - Araşdırma
Böyük Britaniyada aparılan böyük bir araşdırma, xroniki ağrı və psixi sağlamlıq problemləri arasında gözlənilməz əlaqəni ortaya qoydu.
20 May 2025, 18:30
Bananların nəslinin kəsilmək təhlükəsi var
“The Guardian” beynəlxalq humanitar təşkilat "Christian Aid"-in araşdırmasına istinadən yazır ki, bananlar 2080-ci ilə qədər Latın Amerikası və Karib hövzəsində onların becərildiyi torpaqların üçdə ikisi bu məqsədlər üçün yararsız olacağı üçün təhlükə altındadır.
20 May 2025, 18:00
Ağlı oxuyan protez yaradılacaq
Düşüncə gücü ilə idarə olunan protez əl Belqorod Dövlət Universitetinin mütəxəssisləri tərəfindən yaradılıb.
20 May 2025, 17:44
200 illik riyaziyyat problemi HƏLL OLUNDU
İki əsrdir cəbr tarixinin həll olunmamış problemlərindən biri Sidneydəki Yeni Cənubi Uels Universitetindən (UNSW) riyaziyyatçı tərəfindən hazırlanmış yeni üsulla həll edilmiş ola bilər.
13 May 2025, 13:30
Alimlər elektrik cərəyanını keçirən bakteriya kəşf etdi
Oreqon sahillərində kəşf edilən yeni elektrik keçirici bakteriya növü ətraf mühitin təmizlənməsindən bioelektronikaya qədər sahələrdə inqilab etmək potensialına malikdir.CityPost.az xəbər verir ki, ABŞ-ın Oreqon sahillərində palçıqlıqlarda əvvəllər məlum olmayan bakteriya növü aşkar edilib. "Candidatus Electrotrix yaqonensis" adlanan bu bakteriya elektrik cərəyanını keçirmə qabiliyyətinə malikdir.Kəşf edən Oreqon Dövlət Universitetindən Cheng Li və professor Clare Reimers, bu bakteriyanın elektrik cərəyanını naqil kimi keçirə biləcəyini ifadə etdilər. Hüceyrələri uzun saplar əmələ gətirmək üçün bir-birinə bağlanan bakteriyalar, nikellə zəngin keçirici lifləri sayəsində elektronları uzun məsafələrə daşıya bilirlər.Yeni növ digər tanınmış kabel bakteriya cinslərinə bənzəyir, Ca. Elektrotrix və Ca. Electronema-nın genetik xüsusiyyətlərini daşıyır. Bu, bakteriyaların bu...
06 May 2025, 14:14
Süni intellekt sosial qarşılıqlı əlaqə testindən keçə bilmədi
Cons Hopkins Universitetinin tədqiqatı süni intellektin insanlarla müqayisədə sosial qarşılıqlı əlaqəni şərh etməkdə ciddi çatışmazlıqlara malik olduğunu ortaya çıxarıb.CityPost.az xəbər verir ki, tədqiqata görə, insanlar qısa videolar üzərində sosial qarşılıqlı əlaqəni müəyyən etmək və qiymətləndirməkdə süni intellektdən daha ardıcıldırlar.Bu çatışmazlıq xüsusilə süni intellektə əsaslanan texnologiyalar, məsələn, avtonom nəqliyyat vasitələri və insanabənzər robotlar üçün böyük problem yaradır. Çünki bu sistemlərin təhlükəsiz işləməsi üçün insan davranışlarını düzgün təhlil etməyi bacarmalıdırlar.İştirakçılardan üç saniyəlik videolara baxaraq sosial əlaqələri qiymətləndirmələri istəndi. Eyni kliplər 350-dən çox süni intellekt modeli tərəfindən də təhlil edilib. İnsanlar bir-biri ilə yüksək nisbətdə razılaşsa da, AI modelləri uyğun olmayan nəticələr verdi.Hansı modellər...
06 May 2025, 14:00
