Bizə yazın

Baku

-°C

USD

-

2030-cu ilə qədər AI məlumat mərkəzləri üçün enerji tələbatı 4 dəfə artacaq 

Maraqlı 10 Aprel 2025, 13:43

1391

Beynəlxalq Enerji Agentliyinin (IEA) dərc etdiyi yeni hesabata görə, süni intellekt texnologiyalarına qlobal maraq 2030-cu ilə qədər bu sahədəki məlumat mərkəzlərinin enerji istehlakını dörd dəfə artıracaq. Lakin ekspertlər bu artımın iqlim böhranı ilə mübarizə üçün düşünüldüyü qədər böyük təhlükə yaratmadığını bildirirlər.

Citypost.az xəbər verir ki, hesabata görə, təkcə ABŞ-da məlumatların işlənməsi fəaliyyətləri, xüsusən də süni intellekt 2030-cu ilə qədər polad, sement və kimya istehsalı kimi enerji tutumlu sektorların birləşməsi ilə müqayisədə daha çox elektrik enerjisi istehlak edəcək.

Qlobal miqyasda məlumat mərkəzlərinin elektrik enerjisinə tələbatının 2030-cu ilə qədər iki dəfədən çox artacağı gözlənilir. Bu artımın ən böyük səbəbi süni intellekt üçün xüsusi olaraq qurulan məlumat mərkəzlərinə tələbat olacaq. Bir məlumat mərkəzi bu gün orta hesabla 100.000 ev təsərrüfatları qədər elektrik enerjisi istifadə etdiyi halda, tikilməkdə olan bəzi yeni mərkəzlərin enerjidən 20 dəfəyə qədər istifadə edəcəyi gözlənilir.

“Süni intellekt düzgün istifadə olunarsa, iqlim üçün bir fürsət ola bilər”

"Süni intellektin yüksəlişi ilə enerji sektoru zəmanəmizin ən mühüm texnoloji inqilablarından birinin mərkəzində dayanır. Süni intellekt potensial olaraq son dərəcə güclü bir vasitədir. Amma ondan necə istifadə edəcəyimiz cəmiyyətlərimizdən, hökumətlərimizdən və şirkətlərimizdən asılıdır", - BEA-nın prezidenti Fatih Birol bildirib.

Hesabatda vurğulanıb ki, süni intellekt enerji istehlakını artırsa da, enerji səmərəliliyinin artırılması, ictimai xidmətlərin daha effektiv planlaşdırılması və bərpa olunan enerjinin inteqrasiyasının asanlaşdırılması kimi sahələrdə əhəmiyyətli faydalar verə bilər. Bu çərçivədə, süni intellektə əsaslanan sistemlərin uzunmüddətli perspektivdə istixana qazı emissiyalarını azalda biləcəyi ifadə edilir.

Enerji sistemləri süni intellekt üçün yenidən dizayn edilməlidir

Bu gün əksər elektrik şəbəkələri mərkəzləşdirilmiş qalıq yanacaq elektrik stansiyaları ətrafında dizayn edilmişdir. Bununla belə, külək və günəş kimi bərpa olunan mənbələrin aralıq və gözlənilməz nəsil profilləri şəbəkənin idarə edilməsini daha mürəkkəb edir. Bu mürəkkəbliyi həll etməklə, süni intellekt enerji sistemlərini daha çevik və səmərəli etməyə kömək edə bilər.

Bundan əlavə, süni intellekt sənaye istehsal prosesləri və ictimai nəqliyyat sistemlərinin optimallaşdırılması kimi sahələrdə əhəmiyyətli qazanclar təklif edə bilər. Süni intellekt texnologiyaları sürücüsüz nəqliyyat vasitələri, şəhərsalma, kritik infrastrukturların qorunması və faydalı qazıntıların kəşfiyyatı kimi bir çox sahədə də tətbiq olunur.

BEA-nın hesabatına görə, süni intellektə əsaslanan enerji tələbi hökumətlər tərəfindən idarə olunmasa, ətraf mühitə və enerji sistemlərinə ciddi təzyiq göstərə bilər. Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, süni intellektin nəzarətsiz böyüməsi bu günə qədər inkişaf etmiş iqtisadiyyatlarda əldə edilən enerji səmərəliliyi qazancını geri qaytara bilər.

Xüsusilə ABŞ-da bağlanmaq üzrə olan kömürlə işləyən elektrik stansiyalarının yenidən işə salınması ehtimalı bu narahatlıqları artırır. Bundan əlavə, süni intellekt məlumat mərkəzlərinin yüksək soyuducu su tələbləri quraq bölgələrdə su ehtiyatlarına ciddi təzyiq göstərə bilər.

Lüksemburqun keçmiş energetika naziri və Avropa Parlamentinin Yaşıllar Qrupunun üzvü Klod Turmes BEA-nın hesabatını tənqid edərək, “Hökumətlərə süni intellektin və meqa məlumat mərkəzlərinin enerji sisteminə potensial mənfi təsirini azaltmaq üçün konkret təkliflər vermək əvəzinə, agentlik texnologiya şirkətlərinə və Tramp administrasiyasına hədiyyə verir”,-deyə qeyd edib.

Yeganə

Ən son xəbərləri bizim Facebook kanalımızda izləyin

Ən son xəbərləri bizim Instagram kanalımızda izləyin

Problemlərinizi bizə bildirin

077 323 55 66

Alimlərdən inqilabi kəşf

ABŞ Enerji Departamentinin Lourens Berkli Milli Laboratoriyasının tədqiqatçıları dünyanın digər alimlərinin köməyi ilə karbon qazını yalnız günəşdən istifadə edərək istifadə edilə bilən maye yanacağa çevirmək üçün təbii fotosintezi təqlid edən cihaz kəşf ediblər.CityPost.az xəbər verir ki, təbiət Katalizində təsvir edilən inqilabi texnologiya bərpa olunan enerji texnologiyasında inqilab edəcək.Yaşıl yarpaqların günəş işığından istifadə edərək enerji istehsal etməsindən nümunə götürən Peidong Yangın rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu fotosintezin əsas xüsusiyyətlərini təqlid edən bir cihaz hazırlayıb.Berkeley Laboratoriyasının Material Elmləri Bölməsində baş professor Yang deyir: "Təbiət bizim ilhamımız idi. Əvvəlcə fərdi komponentləri işləməli idik, lakin hər şeyi bir yerə toplayıb uğur qazandığımızı anlayanda bu, çox həyəcanlı...

01 May 2025, 16:37

ESA kosmosda çətir qurur: Nə edəcək?

Avropa Kosmik Agentliyi (ESA) iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə inqilab edəcək yeni, təməlqoyma peykini uğurla orbitə buraxıb. “Biokütlə” adlanan peyk dünyadakı meşələrin üç ölçülü xəritəsini çəkəcək və kosmosdan indiyə qədər edilən ən dəqiq karbon ölçmələrini həyata keçirəcək.CityPost.az xəbər verir ki, ESA-nın "Biokütlə" peyki Fransa Qvianasındakı Kurou bazasından Vega-C raketi ilə kosmosa buraxılıb. Peykin ən diqqətçəkən xüsusiyyəti açıldığında nəhəng çətir şəklini alan radar antenasıdır. ABŞ-ın müdafiə firması L3 Harris tərəfindən layihələndirilən antenanın kosmosda tam açılması 9 gün çəkəcək.Biokütlə uzun dalğa uzunluğuna malik P diapazonlu sintetik diyaframlı radar (SAR) sistemi ilə təchiz edilmişdir. Airbus tərəfindən hazırlanmış bu radar texnologiyası meşə örtüyünün dərinliyinə nüfuz edə...

01 May 2025, 15:30

Alimlər 100 milyon il sabit qalan atom saatı hazırlayırlar  

Amerikalı alimlər zamanın ölçülməsində dəqiqliyin zirvəsini təmsil edən yeni atom saatını təqdim ediblər. Milli Standartlar və Texnologiya İnstitutu (NIST) tərəfindən hazırlanmış NIST-F4 adlı saat 100 milyon il ərzində yalnız bir saniyəlik səhv göstərir.CityPost.az xəbər verir ki, Kolorado ştatında bir laboratoriyada hazırlanmış NIST-F4, ikincisini təyin edən fundamental istinadlardan biri olmağa namizəddir.Bu aydan etibarən institut saatı ilkin tezlik standartı kimi qeydiyyatdan keçmək üçün Beynəlxalq Çəkilər və Ölçülər Bürosuna (BIPM) təqdim edib.Atom vibrasiyası ilə işləyən saatAdi mexaniki və ya rəqəmsal saatlardan fərqli olaraq, NIST-F4 sezium atomlarının təbii vibrasiyası əsasında vaxtı ölçür.Bu atomlar lazer vasitəsilə mütləq sıfıra yaxın temperaturlara qədər soyudulur və sonra fontan kimi...

01 May 2025, 15:16

"ChatGPT"yə "təşəkkür edirəm" demək baha başa gələ bilər

"OpenAI", "ChatGPT"də nəzakətli mesajlar yazan istifadəçilərin on milyonlarla dollar dəyərində elektrik istehlakına səbəb olduğunu aşkar edib.CityPost.az xəbər verir ki, "OpenAI"nin baş direktoru Sam Altman izah edib ki, "ChatGPT"də istifadəçilərin istifadə etdiyi “zəhmət olmasa” və “təşəkkür edirəm” kimi nəzakətli ifadələr şirkətin əməliyyat xərclərinə milyonlarla dollar əlavə edir."X" platformasında bir istifadəçi, nəzakətli ifadələr səbəbiylə "OpenAI"nin nə qədər elektrik xərclədiyi ilə maraqlandı və soruşub. İlk baxışdan əhəmiyyətsiz görünsə də, bu cür nəzakət nümunələri "ChatGPT"nin daha uzun və daha mənalı cavablar verməsini tələb edir. Nəticədə emal gücünü artırır, enerji istehlakını və buna görə də xərcləri artırır.Mütəxəssislər nə deyir?Süni intellektə qarşı nəzakətli dildən istifadə bəziləri üçün lazımsız...

22 Aprel 2025, 18:18

Ən acı maddə tapıldı

Almaniyada aparılan araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, acı rəf göbələkindən çıxarılan kimyəvi maddə indiyə qədər kəşf edilən ən acı maddədir.CityPost.az xəbər verir ki, Almaniyanın "Leybniz" Qida Sistemləri Biologiyası İnstitutunda çalışan alimlər acı dadın sirlərinə işıq sala biləcək mühüm kəşf ediblər.Tədqiqatçılar Amaropostia stiptica rəf göbələkindən üç kimyəvi birləşmə çıxarıblar. Bu maddələrin insan dilindəki acı dad reseptorlarına təsiri öyrənilib.Bu üç birləşmədən biri, oliqoporin D, çox az miqdarda olsa belə, acı bir dad verə bilər. O qədər ki, 106 küvet suya cəmi 1 qram qarışdırılsa belə, yenə də acı dad verir.Zəhərli deyil, çox acıdırAraşdırmalara görə, bu birləşmələr zəhərli deyil; lakin onların dadı son dərəcə...

22 Aprel 2025, 18:00

Qarğalar həndəsi fiqurları ayırd edə bilirlər - ARAŞDIRMA

Yeni araşdırma qarğaların da insanlar kimi yüksək inkişaf etmiş həndəsi intuisiyaya malik olduğunu ortaya çıxarıb.CityPost.az xəbər verir ki, Almaniyanın "Tübingen" Universitetində aparılan araşdırmaya görə, qarğalar ekranda göstərilən həndəsi fiqurlar arasında kənar nöqtələri aşkar edə bilir və nizamlı, simmetrik formalara açıq meyl göstərə bilirlər.Bu qabiliyyət əvvəllər insanlara xas olduğu düşünülən qavrayış forması kimi tanınırdı. Bununla belə, tədqiqatçılar həndəsi naxışları tanımaq qabiliyyətinin təkamüllə köklü bir xüsusiyyət ola biləcəyinə diqqət çəkirlər.Tədqiqatda 10 və 11 yaşlı iki erkək leş qarğasından ("Corvus corone") istifadə edilib. Qarğalara kompüter ekranında altı formadan birinin digərlərindən fərqlənmələrini tələb edən tapşırıqlar verilib. Qarğalar anomal formada dimdikləyərək cavab veriblər."Bu mərhələyə qədər qarğalara...

22 Aprel 2025, 17:30